Najdalej wysunięty region Rosji na zachód, leżący nad Morzem Bałtyckim i zajmujący obszar ponad 15 tysięcy kilometrów. Na terenie obwodu znajduje się w sumie 21 miast, a także 3 osiedla typu miejskiego. Największym ośrodkiem skupiającym prawie 50% populacji regionu jest Kaliningrad.
Obwód Kaliningradzki jest eksklawą, czyli terenem oddzielonym od reszty kraju obszarami, w tym przypadku niepodległych państw oraz pozbawionym łączności lądowej z główną częścią państwa rosyjskiego jednak dalej znajdującym się na tym samym kontynencie. Historycznie obszar dzisiejszego obwodu zamieszkiwali bałtyccy Prusowie, którzy zostali podbici przez Krzyżaków w XIII w. Później w wyniku germanizacji oraz osadnictwa niemieckiego, tereny te stały się obszarem zamieszkałym przez ludność niemiecką. Po II wojnie światowej, na mocy traktatu poczdamskiego teren Prus Wschodnich został zlikwidowany, jego obszar podzielony między Polskę oraz ZSRR. Związek Radziecki otrzymał 1/3 terenu, obejmujący dzisiejszy Obwód Kaliningradzki. Formalnie teren ty przeszły we władanie ZSRR 7 kwietnia 1946 roku i wtedy też nastąpiło przemianowanie nazwy Królewiec na Kaliningrad – praktycznie wszystkie nazwy miast zostały przemienione. Ludność niemiecka została wysiedlona, a zastąpiła ją w głównej mierze ludność rosyjska. Teren stał się również z racji swojego położenia, najbardziej zmilitaryzowanym rejonem Związku Radzieckiego. Po utworzeniu Federacji Rosyjskiej po roku 1991 pojawił się pewien nurt separatystyczny postulujący szeroką autonomię dla Obwodu Kaliningradzkiego, a nawet niepodległości dla Republiki Bałtyckiej. Niestety nigdy do tego nie doszło, a na przestrzeni lat poparcie dla takiego ruch spadło z 20-30% do niecałych 6%.
Obwód Kaliningradzki zgodnie ze spisem ludności przeprowadzonym w roku 2002 zamieszkuje ponad 950 tysięcy ludzi, z czego ponad 70% mieszka w miastach. Obecnie w obwodzie żyje ponad 90 narodowości i grup etnicznych. Największą są oczywiście Rosjanie, którzy stanowią ponad 80% ogółu populacji. Potem mamy Białorusinów, Ukraińców, Litwinów, Ormian, Niemców, Tatarów, Polaków, itd. Głównym wyznaniem jest oczywiście prawosławie, chociaż wielu ludzi dalej jest ateistami, co jest wynikiem mocnej ateizacji ZSRR. Możemy spotkać tutaj również katolików, protestantów, ale również muzułmanów. Na terenie obwodu znajdują się największe na świecie złoża bursztynu, które najprawdopodobniej obejmują ponad 90% światowych zasobów tego surowca. Znajdują się również tutaj niewielkie złoża ropy naftowej. Jeżeli chodzi o przemysł, to istniej tutaj rozwinięty przemysł zajmujący się produkcją środków transportu, przemysł stoczniowy oraz motoryzacyjny. Gospodarka w głównej mierze opiera się na rybołówstwie i przetwórstwie rybnym. Obwód współpracuje z Polską na podstawie porozumienia zwartego z Województwem Warmińsko-Mazurskim z dnia 19 września 2001.